Ze Wstępu

   Kiedy autor Nabożnych westchnień, Mikołaj Mieleszko, odbywał studia w kolegiach Towarzystwa Jezusowego, emblematyka jezuicka weszła w szczytowy okres rozwoju i popularności w Europie. Właśnie wówczas – w latach dwudziestych i trzydziestych XVII w. – ukazały się Pia desideria Hermana Hugona i Le coeur devot Étienne’a Luzvica, które stały się później inspiracją Mieleszki. Bujny rozwój łacińskiej poezji i prozy emblematycznej był częściowo rezultatem rozległej reformy przeprowadzanej w ramach Towarzystwa Jezusowego i całego Kościoła rzymskokatolickiego, polegającej na ponownym zwrocie w stronę literatury i kultury humanistycznej. Reforma ta opierała się jednak na odmiennych podstawach ideologicznych i estetycznych niż kultura humanistyczna rozwijająca się na przełomie XV i XVI w.

   Ta swoista renovatio humaniorum, rozpoczęta już na soborze trydenckim, zasadniczo dokonała się w czasie pontyfikatu Urbana VIII (Maffea Barberiniego) w latach 1623–1644, miłośnika sztuk pięknych i cenionego poety, a także – co nie jest bez znaczenia – absolwenta Collegium Romanum Societatis Iesu. W wyniku reformy liturgii zastąpiono wiele obecnych w Kościele literackich form średniowiecznych nowymi, lepiej odpowiadającymi estetyce pierwszej połowy XVII w. Owe przemiany określane są mianem drugiego „odrodzenia rzymskiego”. [...]